There was a time when most Americans had little to no knowledge about their local data center. Long the invisible but critical backbone of the internet, server farms have rarely been a point of interest for folks outside of the tech industry, let alone an issue of particularly captivating political resonance.

Protesta kundër qendrave të të dhënave dhe shkaqet kryesore

Tani, në vitin 2025, duket se ato ditë janë zyrtarisht të kaluara. Gjatë 12 muajve të fundit, qendrat e të dhënave kanë nxitur protesta në dhjetëra shtete, me aktivistë vendorë që po përpiqen të ndalojnë zgjerimin e besojshem të industrisë së serverëve dhe AI-së. Data Center Watch raporton se ka plot 142 grupe aktivistësh në 24 shtete, të cilat organizohen kundër zhvillimeve të reja.

Shqetësimet janë të ndryshme: ndikimet ambientale dhe të mundshme shëndetësore nga këto projekte, përdorimi gjithnjë e më i diskutueshëm i inteligjencës artificiale, si dhe fakti që shtimi i përshpejtuar i qendrave të reja mund të rrisë faturat lokale të energjisë elektrike. Ky reagim i papritur popullor shihet si përgjigje natyrore ndaj një industrie që u rrit aq shpejt, sa tani po shfaqet për herë të parë në lagjet e qytetarëve.

Sipas të dhënave të Byrosë së Censit të SHBA-së, që nga 2021, investimet në ndërtimin e qendrave të të dhënave janë rritur me 331%. Shumat arrijnë qindra miliarda dollarë, ndërsa shumë ekspertë besojnë se vetëm një pjesë e këtyre projekteve do të realizohen realisht. Megjithatë, rritja nuk ka ndërmend të ndalet. Gjigantët e teknologjisë si Google, Meta, Microsoft dhe Amazon tashmë kanë parashikuar shpenzime të mëdha për vitin 2026, të cilat pritet të shkojnë kryesisht për ndërtimin e qendrave të reja të të dhënave.

Polarizimi shoqëror, presioni politik dhe reagimi i industrisë

Në këtë valë infrastrukture të re, jo vetëm Silicon Valley por edhe politika amerikane po shtyn fuqishëm përpara. Administrata Trump ka shpallur AI-në si prioritet kombëtar, ndërsa Projekti Stargate përmendet madje si “riindustralizim i Shteteve të Bashkuara”. Kjo ka sjellë vëmendje të re, por edhe kundërshti të theksuar për industrinë dikur të padukshme të serverëve.

Në shumë shtete reagimi i shoqërisë është bërë i zhurmshëm. Në Michigan, qytetarët protestuan hapur përpara kapitolit kundër planit për 16 qendra të reja. Në Wisconsin, komuniteti lokal arriti të bllokojë planin e Microsoft për një qendër të madhe të të dhënave, ndërsa në Kaliforni, qyteti i vogël Imperial Valley paditi për të ndalur një projekt të ri, duke përdorur si argument ndikimin në mjedis.

Fenomeni është bërë aq i rëndësishëm politikisht, sa politikanët besojnë se kostoja e rritur e energjisë nga qendrat e AI mund të ndikojë zgjedhjet e vitit 2026. Aktivisti Danny Cendejas, i përfshirë drejtpërdrejt në protesta në Tennessee dhe vende të tjera, thekson: “Njerëzit po luftojnë çdo muaj për të paguar faturat. Vetëm kur shohin ekspansionin e madh të qendrave të të dhënave dhe fondet publike që shkojnë për to, kuptojnë peshën reale të çështjes.”

Në disa raste, presioni publik ka funksionuar, duke bllokuar ose vonuar projekte me vlerë miliarda dollarë. Organizatat si Data Center Watch vlerësojnë se rreth 64 miliardë dollarë në projekte janë shtyrë ose ndaluar përkohësisht nga kundërshtimi lokal. Kjo i ka shtyrë kompanitë e mëdha të teknologjisë të organizohen. Shoqata Kombëtare e Inteligjencës Artificiale ka filluar shpërndarjen e “pikave të bisedës” në Kongres dhe ka organizuar vizita në qendrat lokale për të bindur publikun për vlerën e tyre ekonomike. Për më tepër, kompani si Meta kanë ndërmarrë fushata reklamuese, duke theksuar përfitimet ekonomike që sjellin këto struktura.

Për të përfunduar, duket se në vitin 2026 vala e re e qendrave të të dhënave nuk do të ndalet lehtësisht, ashtu si edhe polarizimi që po e shoqëron këtë zhvillim të shpejtë. Lufta mes tech dhe komuniteteve lokale pritet të mbetet në qendër të vëmendjes edhe vitin e ardhshëm.

Tags: qendra të dhënash, protesta, inteligjencë artificiale, ndikim në mjedis, investime teknologjike, politika amerikane