Ka pasur një kohë kur shumica e amerikanëve dinin fare pak, në mos aspak, për qendrat e të dhënave lokale. Prej vitesh, serverët ishin shtylla e padukshme, por thelbësore, e internetit. Megjithatë, jashtë rrethit të teknologjisë, pak kush tregonte interes për to, pa përmendur se do të ktheheshin në çështje politike.

Valë Protestash Kundër Qendrave të të Dhënave

Që nga viti 2025, kjo situatë ka ndryshuar rrënjësisht. Gjatë 12 muajve të fundit, qendrat e të dhënave kanë shkaktuar protesta në dhjetëra shtete amerikane. Aktivistët kërkojnë të ndalojnë rritjen e shpejtë të kapacitetit informatik të vendit. Sipas Data Center Watch, ekzistojnë 142 grupe aktivistësh në 24 shtete të SHBA që organizojnë lëvizje kundër këtyre zhvillimeve.

Arsyet janë të shumta: ndikimi në mjedis dhe shëndet, mënyrat e diskutueshme të përdorimit të inteligjencës artificiale, si dhe fakti që ndërtimi i qendrave të reja mund të rrisë faturat energjetike vendore. Këto faktorë kanë sjellë protesta popullore, të cilat janë një reagim i natyrshëm ndaj një industrie që po shfaqet në të gjithë lagjet amerikane.

Ndërkohë që industria e AI-s po zgjerohet me ritme marramendëse, edhe biznesi i kompjuterizimit në re po rritet. Që prej vitit 2021, sipas të dhënave të Byrosë së Censusit, investimet në ndërtimin e qendrave të të dhënave janë rritur me 331%. Shpenzimet kanë arritur qindra miliarda dollarë dhe propozimet për qendra të reja janë aq të shumta sa shumë prej tyre, sipas ekspertëve, mund të mos ndërtohen kurrë.

Megjithatë, “boom-i” i ndërtimit vazhdon pa u ndalur. Gjigantë si Google, Meta, Microsoft dhe Amazon kanë lajmëruar shuma të mëdha për investime në infrastrukturën e re, duke vendosur qendrat e të dhënave në qendër të planeve të tyre.

Ndikimi Politik dhe Ekonomik i Zgjerimit të Qendrave të të Dhënave

Kjo rritje nuk po shtyhet vetëm nga Silicon Valley, por edhe nga Uashingtoni, ku administrata Trump e ka vënë inteligjencën artificiale në krye të agjendës. Projekti Stargate, i njoftuar në janar, ka hapur rrugën për ndërtimin masiv të infrastrukturës së AI-së, duke reklamuar një “ri-industrializim të Shteteve të Bashkuara”.

Ndërkohë që sektori po zgjerohet, është përfshirë edhe nga protesta dhe kundërshtime publike. Aktivisti Danny Cendejas nga MediaJustice ka marrë pjesë në disa aksione kundër qendrave të të dhënave, përfshirë një protestë në Memphis për projektin Colossus të kompanisë xAI. Ai tregon se çdo javë takon persona të rinj të interesuar për t’u organizuar kundër ndërtimit të qendrave të të dhënave në komunitetin e tyre, duke parashikuar se kjo lëvizje nuk do të ndalet shpejt.

Protestat kanë qenë të forta, krahasuar shpesh si reagim ndaj një epidemie të rrezikshme. Në Michigan, protestuesit janë mbledhur pranë Kapitolit për të kundërshtuar ndërtimin e 16 qendrave të reja, teksa në Wisconsin qytetarët kanë dekurajuar Microsoft për të zgjedhur qytetin e tyre si seli të një qendre të madhe të të dhënave. Në Kaliforninë Jugore, qyteti i vogël Imperial Valley ka paditur për të ndaluar miratimin e një projekti të tillë për shpëtimin e mjedisit.

Këto projekte kanë krijuar aq shumë pakënaqësi sa ndikimi i tyre politik përflitet edhe për zgjedhjet e 2026-s. Rritja e faturave të energjisë, që lidhet me zhvillimin e AI-së, mund të kthehet në një temë kryesore elektorale.

Disa protesta kanë rezultuar të suksesshme. Sipas Data Center Watch, projekte në vlerë 64 miliardë dollarë janë bllokuar ose shtyrë për shkak të kundërshtimeve lokale. Ky presion publik po funksionon dhe ka shkaktuar zemërim të ndjeshëm në komunitete.

Industria e teknologjisë, natyrisht, po reagon. Shoqata Kombëtare e Inteligjencës Artificiale ka marrë iniciativa për të bindur publikun lidhur me përfitimet e qendrave të të dhënave. Kompanitë më të mëdha po lancojnë fushata të mëdha informimi dhe reklamuese rreth përfitimeve ekonomike të kësaj industrie.

Deri në vitin 2026, është e qartë se zgjerimi i serverëve do të vazhdojë dhe bashkë me të edhe polarizimi dhe reagimi i fuqishëm shoqëror dhe politik që vjen pas tij.

Tags: qendra të dhënash, protesta, inteligjencë artificiale, ndikim në mjedis, investime teknologjike, politika amerikane